Psikolojik Profil Çıkartma

Çoğumuzun Amerikan filmlerinden aşina olduğu suçlu profili çıkartma işlemi Türkiye’de çok yaygın kullanılmasa bile ileride kullanılma ihtimali yüksek olduğundan ve de az çok merak edilen bir konu olduğu için genel hatlarıyla profil çıkartmadan bahsetmek istiyorum. Profil çıkartma, bu konuda eğitimli bir uzmanın, adli psikolog veya psikiyatristler olabilir, olay yeri incelemesinden, suçlunun bıraktığı kanıtlardan ve izlerden, yararlanarak suçlunun kişiliğine dair bir betimleme yapmasıdır. Türkiye’de kullanılmamasının nedeni de genel olarak budur. Türkiye’de hem bir suçlunun profilini çıkartmak icin gerekli veri tabanı yok hem de şükür ki bu veri tabanını oluşturmak icin incelenebilecek düzenli suç işleyen, seri katiller gibi, suçlular yaygın değil.

Konuya dönecek olursak, olay yeri incelemesinden sonra tümevarımsal ya da tümdengelimsel olmak üzere iki farklı metod kullanılıyor. Tümevarımsal metodda, daha önceden çıkarılmış profillerden yararlanılarak benzer özellikler halihazırdaki bulgulara genelleniyor. Örneğin kurban ne kadar yaşlı ise suçlu o kadar gençtir (25inden başlamak üzre). Ama tabii ki hiçbir suç bir diğerinin tıpatıp aynısı olmadığı için bazen de tümdengelimsel metod kullanılır. Bu metodda belli bir suçun derinden incelenmesi sonucunda bir analiz yapılır. Böylece tümevarımsal yöntemde gözden kaçan ayrıntılar yakanlanmaya çalışılır. Profil çıkartma yöntemleri 1950lerin sonundan itibaren aktif olarak FBI tarafından kullanılmaktadır, özellikle seri katillerin yakalanmasında.

Yukarıda da belirttiğim gibi Türkiye’de kullanılmamakla birlikte ileride ne yazık ki bu yönteme ihtiyaç duyacağımızı düşünüyorum. Çünkü Türkiye’de de şehir hayatının yaygınlaşmasıyla birlikte insanların sosyal ilişkilerinde zayıflamalar basliyor ve buna ek olarak yaşam stresi ve ekonomik sıkıntılar da artiyor. Nihayetinde hem iletişemeyen hem de yoğun stress altında bunalan cinnet geçirmeye ya da bu iş için kafa yorup organize bir şekilde seri suçlar islemeye müsait insanlar için altyapı oluşuyor. Polis Akademisi Öğretim Üyesi Emniyet Müdürü Mustafa Kaygısız’a göre şu ana kadar Turkiye’de 41 tane seri katil tesbit edilmiş. Herne kadar sürecin bu yönde işlemesini istemesek bile profil çıkartma konusunda altyapı oluşturup, önümüzü görüp adımlarımızı erkenden atmalıyız diyorum.
PS: Aslında profil çıkartma konusu çok geniş ve heyecan uyandırıcı bir konudur. Merak edenler olursa bu konuda bir kaç vaka da aktarabilirim.