Kalıtım mı, Çevre mi, Yoksa Ötesi de Var mı?

Psikoloji camiasında de yıllardır süren tartışmalardan biri “kalıtım mı, çevre mi” tartışmasıdır. Insanların hayat serüvenleri doğuştan genleriyle mi belirlenmiştir yoksa “tabula rasa” olarak dünyaya gelen insan hayat tablosunu bir bir tecrübe ederek mi desenlemektedir? Psikolojik bozukluklar kalıtımla mı gelmektedir yoksa insanlar çevrenin etkisiyle mi bozuk davranışlar kazanmaktadır? Anne ve babaların, çocuklarının zekalarını kendilerinden aldığına inanarak övünmeye hakkı var mıdır yoksa çocuklar zekalarını doğduktan sonra öğrenerek mi elde etmektedirler?

Bütün bu sorulara cevap bulmak icin araştırmacılar tek yumurta ikizleri çalışmalarını icat etmişler. Malumunuz tek yumurta ikizleri tamamen aynı genetik yapıya sahiptirler. Eğer bu ikizlerden biri diğerinden farklı bir çevrede büyümüşse işte o zaman kalıtım-çevre etkisini onlar üzerinde görebiliriz. İste bu araştırmaların sonucunda hayatımızda kalıtımın da çevrenin de etkisi olduğu bulgulanmış. Insanlar belli bir zeka ranjına sahip olarak doğar. Fakat bu ranj içerisinde nerede olacaklarını çevre belirler. Aynı şekilde insanlar bazı davranış bozukluklarına (örneğin şizofreni)yatkınlığı genlerinde getirirler. Ancak bu bozukluğu ortaya çıkaracak çevresel şartlar(stress gibi) oluşmazsa belki de hiçbir problem yaşamadan hayatlarına devam ederler.
Şimdilerde ise bilim bir adım daha öteye giderek adına epigenetik dedikleri alanı ortaya çıkartmışlar. Epigenetiğin çalıştığı konu kısaca: bir neslin çevre vasıtasıyla kazandığı bir olgu bir sonraki nesle genetik olarak aktarılabilir mi? Henüz çalışmalar çok yeni olmasına rağmen bulgular pozitif yönde. Nasipse önümüzdeki yıllarda bu çalışmaların sonucunu ve hayatımıza etkilerini daha net olarak görebileceğiz.